Badania profilaktyczne pracowników - badania wstępne

Przeprowadzenie badań profilaktycznych to obowiązek pracodawcy, którego skutkiem jest dopuszczenie pracownika do pracy.

Przepisy dotyczące badań profilaktycznych:

• Art. 229 KP Dział X Kodeksu pracy - Bezpieczeństwo i higiena pracy PDF

• Przepisy rozporządzenia Ministra zdrowia z 1996 r. wydane na podst. art. 229 KP w sprawie przeprowadzania badań lekarskich dla pracowników

• Ustawa z 1997 r. o służbie medycyny pracy

Ustawodawca w art. 229 KP wskazał 3 rodzaje badań profilaktycznych: wstępne, okresowe, kontrolne. Wspólną cechą tych badań jest ich cel: stwierdzenie zdolności zdrowotnych pracownika do wykonywania pracy. Tak sformułowany cel od strony pozytywnej można wyprowadzić z art. 229 par. 4, który stanowi że pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Te 3 rodzaje badań różni zakres podmiotowy.

Profilaktyczne badania wstępne:

Badaniu wstępnemu zgodnie z art. 229 par. 1 zd.1 podlegają:

• osoby przyjmowane do pracy (kandydat na pracownika). Podmiot zatrudniający jest zobowiązany wystawić skierowanie na badania i pozytywny wynik będzie podstawą do zatrudnienia.

• osoba już zatrudniona, ale niedopuszczona do pracy ze względu na brak orzeczenia lekarskiego, (ustawodawca nie wymienia tego podmiotu w art. 229).

• pracownicy zatrudnieni i dopuszczeni do pracy, ale na mocy polecenia pracodawcy będą przeniesieni do pracy w warunkach szkodliwych lub uciążliwych, a także pracownicy młodociani zatrudnieni, jeżeli będą przenoszeni na jakiekolwiek inne stanowisko pracy. Ustawodawca w art. 229 pkt. 2 nie wprowadza żadnego ograniczenia do co czasu przeniesienia. Art. 42 par. 4 KP zezwala pracodawcy w trybie polecenia powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy, ale żeby wykonywanie innej pracy nie wiązało się z okresem przekraczającym 3 miesiące w roku kalendarzowym. Jeśli polecenie wykonywania innej pracy w związku z art. 42 par. 4 byłoby ze wskazaniem prac szkodliwymi lub uciążliwymi, to należy to łączyć z art. 229 pkt. i wymagać od pracodawcy uprzedniego skierowania pracownika na badania wstępne, ponieważ inna praca musi być zgodna z kwalifikacjami pracownika (kwalifikacje zawodowe i zdrowotne).

W 2002 r. rygoryzm przeprowadzenia badań wstępnych do pracy został złagodzony w ramach nowelizacji art. 229 par. 1 pkt. 1 i 2. Jeżeli pracodawca będzie ponownie zatrudniał tego samego pracownika na podstawie kolejnej umowy o pracę na tym samym lub takim samym stanowisku pracy, to nie będzie miał obowiązku wykonywania badań wstępnych, o ile ta nowa umowa została zawarta nie później niż w ciągu 30  dni od ustania poprzedniej umowy, termin został wprowadzony w styczniu 2011 r.